Prynu lleiniau o dir
O'r cychwyn cyntaf, dylid deall nad yw PPEML a'i Gyfarwyddwyr yn cael gwerthu'r safle yn ei gyfanrwydd. Eglurir hyn yn y cyfammodau sydd gan bawb.
Mae’r syniad o brynu’r tir o amgylch eiddo unigol yn un poblogaidd, byddai’n codi refeniw i ariannu gwaith arall ar y stad ac ar yr un pryd yn symud rhai o’r cyfrifoldebau cynnal a chadw o’r cwmni i berchennog newydd y llain, gan roi rhywfaint o ryddid iddynt ‘addasu’ eu hamgylchedd uniongyrchol.
Fodd bynnag, mae cymhlethdodau, a dyna pam ei fod yn cymryd cymaint o amser. Yn bennaf, mae'r broblem yn un genedlaethol, er mwyn rhannu'r tir yn blotiau mae angen cynnwys y Land Registry. Y Land Registry yw'r corff sy'n cofnodi perchenogaeth eiddo a safleoedd ffiniau, maent hwy yn eu tro yn cael lleoliadau'r eiddo gan sefydliad arall o'r enw Ordnance Survey. Mae OS yn delio â'r lleoliadau daearyddol ac mae LR yn delio â phwy sy'n berchen arno. Yn anffodus pan ddechreuodd PPEML fapio lleiniau daeth yn amlwg yn gyflym nad yw mapiau'r Land Registry yn cyd-fynd â rhai'r Ordnance Survey. Cysylltwyd â'r ddau sefydliad a darganfu PPEML fod LR mewn gwirionedd yn cael eu mapiau gan OS felly bod rhywbeth wedi mynd o'i le yng nghofnodion y llywodraeth.
Pe bai PPEML wedi bwrw ymlaen a defnyddio rhaniad 'ar lawr gwlad' synhwyrol rhwng eiddo, byddai'r cofnodion swyddogol yn dangos bod rhai pobl yn berchen ar hyd at hanner adeiladau eu cymdogion. Mewn mannau eraill mae adeiladau o fewn y ffordd a hyd yn oed un adeilad yn gyfan gwbl allan o'i ôl troed gwirioneddol. Nid yw tynnu llinell rannu trwy ystafell wely rhywun yn opsiwn! Mae'r mater yn cael ei gymhlethu ymhellach oherwydd gwerthwyd rhai lleiniau o dir gan berchennog blaenorol y safle a gallai'r ffiniau a gofnodwyd bryd hynny wrthdaro â'r rhai newydd y mae PPEML am eu diffinio. Cyflogwyd gwerthwr tai i geisio dod o hyd i ateb i'r cyfyng-gyngor ond ar ôl gweithio ar rai meysydd prawf, fe wnaethant roi'r gorau iddi mewn rhwystredigaeth. Cysylltwyd â chwmni syrfewyr i ail-fapio'r ystâd ond fe ddyfynnon nhw gost enfawr, ymhell y tu hwnt i unrhyw beth y gallai PPEML ei fforddio.
Y sefyllfa ar hyn o bryd yw bod yr Ordnance Survey yn tynnu awyrluniau, wedi'u saethu o wahanol onglau, i ail-dynnu'r map a diweddaru'r Land Registry. Mae'n cymryd yn rhwystredig o hir ond nid oes opsiwn amgen rhesymol ac ni fydd yn costio PPEML i'r cywiriadau gael eu gwneud.
Pan fydd y mapiau'n cael eu cywiro, bydd PPEML unwaith eto yn ceisio rhannu'r ystâd yn blotiau o amgylch eiddo unigol yn synhwyrol a'u cynnig i'w gwerthu.
Faint fydd yn ei gostio? Wel, mae'n dibynnu ar ddefnyddioldeb y tir ac mae PPEML wedi gweithio allan strwythur prisio haenog. Mae costau gwirioneddol fesul metr sgwâr yn seiliedig ar ffigurau a gynhyrchwyd gan werthwyr tai lleol yn yr ardal gyfagos. Bydd tir gwastad y gellir ei ddefnyddio yn costio mwy nag wyneb craig fertigol!
Sylwch nad yw bod yn berchen ar y tir o amgylch eiddo yn awgrymu y gall y perchennog wneud unrhyw beth y mae'n ei ddymuno ag ef, mae'n rhaid cadw safonau er lles a lles y cymdogion a'r ystâd gyfan. Ymhellach, mae Plas Panteidal i gyd o fewn Parc Eryri ac yn amodol ar y rheoliadau cynllunio y maent yn eu gosod.
